Bilanse są okresowymi badaniami profilaktycznymi wykonywanymi u dzieci zdrowych począwszy od urodzenia do 18 roku życia. Badania kontrolne przeprowadzane są przez lekarza pediatrę lub lekarza rodzinnego z pomocą pielęgniarki w obecności rodziców dziecka.
Na badanie rodzice przynoszą książeczkę zdrowia dziecka i ewentualnie dokumentację medyczną z poradni specjalistycznych lub szpitali. Najkorzystniej jest, aby wszystkie bilanse wykonywał ten sam lekarz, który zna dziecko i może określić zmiany oraz postępy , które zaszły pomiędzy badaniami.
Bilanse zdrowia pozwalają na regularne sprawdzanie i określanie stanu zdrowia i rozwoju dziecka, co w razie stwierdzenia wad rozwojowych lub chorób daje możliwość szybkiego reagowania i znacznie większe szanse na wyleczenie. Podczas bilansów pediatra sprawdza czy rozwój fizyczny i psychiczny dziecka jest harmonijny, monitoruje się masę i wzrost dziecka, sprawdza postawę oraz analizuje szczepienia ochronne oraz stan uzębienia i jamy ustnej.
Pierwszy bilans zdrowia jest wykonywany w wieku noworodkowym. Pediatra ocenia stan dziecka po urodzeniu, sprawdza czy nie ujawniają się wady wrodzone nie widoczne w wieku płodowym, jak i ogólny stan zdrowia dziecka.
Kolejne bilanse zdrowia są przeprowadzane po ukończeniu 2, 4, 6 , 10, 13, 16 i 18 roku życia dziecka.
Zakres wykonywanych badań podczas bilansu zależy od wieku dziecka.
Zawsze jest wykonywane kompleksowe badanie lekarskie, pomiar masy ciała i wzrostu (u dzieci najmłodszych długości ciała), badanie wzroku i słuchu, ocena mowy.
U najmłodszych dzieci wykonywane są pomiary ciała: obwody głowy i klatki piersiowej. Ocena ciemiączka, odruchów noworodkowych, stawów biodrowych.
U dzieci samodzielnie chodzących oceniana jest postawa, lekarz sprawdza czy nie występuje koślawość kolan, płaskostopie czy skrzywienie kręgosłupa.
U dzieci starszych ocenia się dojrzałość szkolną związaną z podjęciem nauki , uczęszczaniem na zajęcia sportowe oraz socjalizacją w grupie, dojrzałością psychiczną. Badana jest dojrzałość płciowa.
U nastolatków bilanse zdrowia pomagają określić lub wyeliminować rodzaj przyszłego rozwoju zawodowego i w przyszłości podjęcie pracy.
